Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm đến phong trào thi đua yêu nước (TĐYN), Người đã nói: “Thi đua - Khen thưởng là động lực phát triển và là biện pháp quan trọng để xây dựng con người mới, thi đua yêu nước phải được tiến hành thường xuyên, liên tục hàng ngày”. Thực hiện lời căn dặn của Người, những năm qua, tỉnh ta đã phát động nhiều phong trào TĐYN với nội dung, hình thức phong phú, thiết thực và hiệu quả; tạo được sức lan tỏa sâu rộng, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu nghị quyết Đại hội Đảng các cấp đề ra, thúc đẩy kinh tế - xã hội địa phương ngày càng phát triển.
Ngay sau thành công của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, ngày 11/6/1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra “Lời kêu gọi thi đua ái quốc” động viên đồng bào, chiến sĩ phát huy truyền thống yêu nước, thực hiện những nhiệm vụ cấp bách chống giặc đói, giặc dốt và giặc ngoại xâm, góp của, góp công vào sự nghiệp kiến thiết và bảo vệ đất nước. Trong lời kêu gọi, Người nhấn mạnh: “Bổn phận của người Việt Nam, bất kỳ sỹ, nông, công, thương, binh, bất kỳ làm việc gì, đều cần phải thi đua nhau... Mỗi người dân Việt Nam, bất kỳ già trẻ, trai gái, bất kỳ giàu nghèo, lớn nhỏ, đều cần phải trở nên một chiến sĩ đấu tranh trên mặt trận, quân sự, kinh tế, chính trị, văn hóa”. Mục đích của thi đua ái quốc là nhằm đem lại hạnh phúc cho nhân dân, toàn dân đủ ăn mặc; toàn dân biết đọc, biết viết; toàn bộ đội đầy đủ lương thực, khí giới để diệt giặc ngoại xâm, toàn quốc sẽ thống nhất, độc lập hoàn toàn. Người coi thi đua là cách tốt nhất để khơi dậy lòng yêu nước, ý chí tự lực, tự cường, khí phách và lòng tự hào, tự tôn dân tộc, làm cho lòng yêu nước được bộc lộ, thể hiện bằng những hành động cụ thể trong hoạt động lao động, sản xuất, chiến đấu và học tập hàng ngày của đông đảo quần chúng nhân dân.
Trong công cuộc đổi mới đất nước, Đảng và Nhà nước ta tiếp tục xác định thi đua yêu nước là động lực to lớn để thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hóa đất nước, vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Nhằm phát huy sức mạnh của phong trào thi đua yêu nước trong thời kỳ mới, vận dụng và thực hiện tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước, ngày 21/5/2004, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX đã ra Chỉ thị số 39-CT/TW “Về việc tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, phát hiện, bồi dưỡng, tổng kết và nhân điển hình tiên tiến”. Sau đó, ngày 04/3/2008, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 258/QĐ-TTg “Về việc lấy ngày 11/6 hàng năm là ngày Thi đua yêu nước”. 75 năm qua, thực hiện Lời kêu gọi Thi đua ái quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước thiết thực, đoàn kết một lòng, phát huy ý chí tự lực, tự cường, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, vượt qua mọi hy sinh, gian khổ, hoàn thành thắng lợi sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất Tổ quốc, đưa cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội.
Cùng với cả nước, những năm qua, phong trào thi đua yêu nước được các cấp ủy đảng, chính quyền tỉnh Cao Bằng phát động, triển khai sâu rộng trên tất cả các lĩnh vực, tạo khí thế thi đua sôi nổi, động viên, khích lệ các tập thể, cá nhân, các tầng lớp nhân dân khắc phục khó khăn, nỗ lực phấn đấu thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ trọng tâm đề ra trong từng năm và từng giai đoạn. Nội dung phong trào thi đua luôn bám sát nhiệm vụ chính trị, chương trình hành động thực hiện nghị quyết đại hội Đảng bộ các cấp đề ra cũng như nhiệm vụ và hoạt động của các ngành, địa phương và trên từng lĩnh vực cụ thể. Năm 2022, các phong trào thi đua trên địa bàn tỉnh tiếp tục có nhiều hình thức phong phú, hấp dẫn, nội dung cụ thể, thiết thực gắn với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của tỉnh. Nổi bật là việc thực hiện phong trào thi đua đặc biệt “Cả nước đoàn kết, chung sức, đồng lòng thi đua phòng, chống và chiến thắng đại dịch COVID-19”, với sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, sự đồng lòng ủng hộ và nỗ lực lớn của các tầng lớp nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp, tình hình dịch bệnh trên địa bàn tỉnh được kiểm soát. Phong trào thi đua “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” giai đoạn 2021 - 2025 trên địa bàn tỉnh phát triển rộng khắp, trở thành phong trào trọng tâm, nòng cốt, hiệu quả, đóng góp quan trọng trong kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới; toàn tỉnh có 17 xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, 11 xã đạt 15 - 18 tiêu chí, 64 xã đạt 10 - 14 tiêu chí; bình quân đạt 11,63 tiêu chí/xã... Phong trào thi đua “Vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau” giai đoạn 2021 - 2025 đạt nhiều kết quả tích cực, góp phần thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội trên địa bàn: 9.956 lượt hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, học sinh, sinh viên được vay vốn ưu đãi; hỗ trợ tiền điện cho 45.899 hộ nghèo, hộ chính sách xã hội; 128.523 học sinh thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo được miễn giảm học phí và hỗ trợ chi phí học tập; cấp phát gạo cứu đói cho 27.606 hộ... Bên cạnh đó, nhiều phong trào thi đua chuyên đề được các địa phương, cơ quan, đơn vị hưởng ứng, tích cực triển khai thực hiện trở thành phong trào thi đua thường xuyên, dần đi vào chiều sâu, tác động tích cực đến chất lượng hoạt động của cơ quan, đơn vị, địa phương. Tiêu biểu như các phong trào: thi đua thực hiện văn hóa công sở, thi đua thực hiện cải cách hành chính, chuyển đổi số... Qua các phong trào thi đua, xuất hiện nhiều điển hình tiên tiến được biểu dương, khen thưởng, tuyên truyền nhân rộng, như: Trong phong trào sản xuất kinh doanh giỏi có hộ ông Đinh Văn Ròng ở xóm Vũ Ngược, xã Vũ Minh, huyện Nguyên Bình; ông Đỗ Văn Viên, xóm Hồng Quang 2, xã Hưng Đạo, Thành phố; bà Hoàng Thị Trang, xóm Đông Chiêu, xã Cách Linh, huyện Phục Hòa với mô hình thanh niên khởi nghiệp; ông Nông Văn Hoàn, Trưởng xóm Lũng Tiến, xã Hồng Trị, huyện Bảo Lạc điển hình trong học tập và làm theo Bác…, tạo sức lan tỏa, là nguồn động lực cổ vũ, động viên, mọi tầng lớp nhân dân của tỉnh tích cực hưởng ứng các phong trào thi đua trên mọi mặt của đời sống xã hội, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh của địa phương. Năm 2022, toàn tỉnh có 52 tập thể, cá nhân được khen thưởng cấp Nhà nước; 1.785 tập thể, cá nhân được khen thưởng cấp tỉnh.
Mô hinh trồng cam của Nông dân Nông Văn Hướng, xóm Kỳ Lạc, xã Quang Hán (Hạ Lang) thu nhập trên 100 triệu đồng
Năm 2023, là năm đánh giá nửa nhiệm kỳ thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Đòi hỏi các phong trào TĐYN cần phải tiếp tục được đẩy mạnh và đi vào chiều sâu. Theo đó, các cấp, ngành, địa phương, đơn vị tiếp tục quán triệt sâu sắc tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về thi đua ái quốc, các chỉ thị, nghị quyết của Trung ương và địa phương về tiếp tục đổi mới công tác thi đua khen thưởng. Tiếp tục cải tiến quy trình, thủ tục xét khen thưởng, đảm bảo tính công khai, dân chủ, công bằng, đúng luật; kiên quyết chống bệnh thành tích trong thi đua và những tiêu cực trong khen thưởng. Tập trung đổi mới, nâng cao chất lượng các phong trào thi đua cả về nội dung và hình thức, đảm bảo thiết thực và hiệu quả. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phát hiện, bồi dưỡng xây dựng và nhân rộng điển hình tiên tiến của các phong trào thi đua trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội để làm nòng cốt cho phong trào thi đua, làm cho các phong trào TĐYN thực sự trở thành phong trào của toàn dân, trở thành động lực để tỉnh Cao Bằng tiếp tục tạo được những chuyển biến mới trong năm 2023.