Không gian mạng và ứng xử của cán bộ Đảng viên trên không gian mạng

Trong bối cảnh hiện nay, mạng xã hội là một yếu tố phổ biến trong cuộc sống hàng ngày, một số trang mạng xã hội thu hút nhiều người tham gia như: Facebook, zalo, tiktok, google... Sự kết nối giữa các thành viên được thực hiện thông qua các thông tin về cá nhân, bạn bè, đối tác hoặc thông qua một nhóm có chung đặc điểm về sở thích, nghề nghiệp, lĩnh vực quan tâm. Không gian mạng (KGM) có 04 đặc trưng cơ bản. Thứ nhất, KGM không có biên giới. Trên KGM, con người tạo ra một “thế giới ảo” với các “xa lộ thông tin toàn cầu”, hoàn toàn không còn biên giới ngăn cách. Chỉ cần sở hữu một thiết bị điện tử có khả năng kết nối internet, người dùng có thể tiếp cận thông tin ở bất cứ nơi đâu, bất cứ lúc nào, thậm chí truy cập vào bất kỳ kho tư liệu nào trên toàn thế giới... Thứ hai, KGM là “sân chơi” thông tin của cả cộng đồng. Trên KGM, mỗi cá nhân đều có hai vai trò chủ đạo: người cung cấp thông tin và người tiếp nhận thông tin. Thông tin trên KGM rất đa chiều, từ nhiều nguồn khác nhau nên đòi hỏi người tiếp nhận thông tin phải thông thái, sáng suốt để chắt lọc thông tin phù hợp và luôn trau dồi bản thân, tự trang bị cho mình kiến thức, kỹ năng và ý thức trách nhiệm khi tham gia tương tác trên KGM. Thứ ba, KGM có khả năng đa phương tiện, tương tác cao, liên kết và lan tỏa nhanh chóng. Nhờ cấu trúc, tính năng của các diễn đàn, mạng xã hội, trang chia sẻ... mà người sử dụng có thể tìm kiếm, theo dõi được các hoạt động của nhau và tham gia vào những hoạt động khác như đăng bài viết, bình luận, chia sẻ... một cách thuận lợi, dễ dàng. Nhờ sự gia tăng liên tục các hoạt động đăng tải, chia sẻ và lưu trữ thông tin của hàng tỷ người trên thế giới với nhiều hình thức như văn bản, âm thanh, hình ảnh, video... đã làm cho thông tin trên KGM trở nên vô cùng đa dạng và phong phú. Thứ tư, KGM không có “bộ lọc”, trong khi ảnh hưởng, tác động đến cuộc sống xã hội lại tức thì. Không gian mạng là môi trường sinh hoạt ảo dành cho tất cả mọi người. Do không “tuyển chọn” người dùng nên bất kỳ ai cũng có thể tham gia vào môi trường này, không phân biệt tôn giáo, sắc tộc, tuổi tác, giới tính, hay trình độ văn hóa. Từ những thông tin có giá trị đạo đức, nhân văn, cho tới những thông tin có tính chất suy đồi, vô văn hóa đều xuất hiện trên KGM và dễ dàng truy cập, sử dụng một cách miễn phí. Vì vậy, thông tin trên KGM thật giả lẫn lộn, thiếu tính chính xác, khó kiểm chứng và kiểm soát, gia tăng nguy cơ lộ lọt bí mật cá nhân, suy giảm quyền lực nhà nước và sức mạnh quốc gia. Thông tin giả trên KGM đang là vấn nạn lớn ở nhiều quốc gia, tác động tiêu cực tới cộng đồng, tạo ra những hệ lụy khôn lường, nhất là trong bối cảnh xung đột, khủng bố, dịch bệnh.

KGM ngày càng có vai trò quan trọng đối với đời sống chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội; có tác động ảnh hưởng nhiều chiều đến lợi ích, chủ quyền, an ninh quốc gia Việt Nam. Nguy hiểm hơn, hiện nay KGM trở thành phương thức được các thế lực thù địch sử dụng triệt để nhất để thực hiện những âm mưu, luận điệu xuyên tạc, phản động, tạo nên sự nhiễu loạn thông tin, làm cho một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân dao động tư tưởng, mất phương hướng chính trị. Chúng lợi dụng triệt để ưu thế nổi trội của các phương tiện truyền thông xã hội, mạng xã hội, như đặc điểm về cơ chế đa giao tiếp và liên kết vô hướng; môi trường tự do thông tin (tính mở) và thông tin khó kiểm soát, tính nặc danh và tính đa dạng của người dùng; sự đồng đẳng giữa nguồn phát (source) và người nhận (receiver); khả năng số hóa thông tin, tính đa phương tiện và đa tiện ích..., biến thành công cụ đắc lực chống phá, tấn công trực tiếp vào những vấn đề mang tính nguyên tắc then chốt, luận điểm cơ bản nhất thuộc hệ tư tưởng, lý luận của Đảng Cộng sản Việt Nam. Chúng tạo lập các website, blog, facebook, fanpage giả mạo các cơ quan, tổ chức, cá nhân có uy tín để đăng tải thông tin xuyên tạc tình hình chính trị, kinh tế, xã hội; xuyên tạc về bản chất chế độ xã hội chủ nghĩa, đăng tải thông tin xuyên tạc, hạ uy tín các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Lợi dụng các trang mạng xã hội, nhất là facebook, huy động blogger và một số báo, đài phương Tây, hệ thống phương tiện truyền thông của lực lượng phản động người Việt lưu vong... để tuyên truyền, kích động, chống phá, xuyên tạc những thành tựu mà Việt Nam đạt được trong 40 năm đổi mới đất nước… Thông qua các hội, nhóm, tài khoản trên mạng xã hội, kích động những vấn đề liên quan đến các sơ hở, sai phạm và bức xúc xã hội. Lợi dụng, khoét sâu những thiếu sót trong công tác lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, cũng như sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên để gây dao động về tư tưởng, gây mất lòng tin, kích động, chia rẽ nội bộ để chống phá Đảng, Nhà nước, chế độ. Sử dụng các trang mạng xã hội kêu gọi biểu tình, tụ tập trái phép, phá rối an ninh trật tự, kích động bạo loạn… Khai thác lỗ hổng bảo mật của các website, cổng thông tin điện tử để sửa chữa, chèn thêm đường dẫn (link) đăng tải nội dung, thông tin giả mạo, xấu, độc; chèn, chỉnh sửa nội dung bài viết, hình ảnh trên các website, cổng thông tin điện tử làm sai lệch bản chất thông tin, làm người đọc mơ hồ mất cảnh giác, từ đó thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” tác động đến tư tưởng, đạo đức và lối sống, tâm tư, tình cảm của các giai tầng xã hội.

Ngày 07/10/2023, Ban Bí thư đã ban hành Quy định số 85-QĐ/TW về việc cán bộ, đảng viên thiết lập và sử dụng trang thông tin điện tử cá nhân trên Internet, mạng xã hội (Quy định số 85-QĐ/TW); và ngày 20/3/2023 Ban Tuyên giáo Trung ương đã ban hành Hướng dẫn số 99-HD/BTGTW, về thực hiện Quy định số 85-QĐ/TW, quy định và hướng dẫn hết sức đầy đủ và chặt chẽ trách nhiệm của cấp uỷ và cán bộ, đảng viên khi thiết lập và sử dụng các trang thông tin điện tử cá nhân trên internet, mạng xã hội. Theo đó, mỗi cán bộ, đảng viên cần phải nắm rõ quy định về trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng trong việc tuyên truyền, quán triệt cho cán bộ, đảng viên về mục đích, ý nghĩa việc thực hiện Quy định số 85, đồng thời yêu cầu tuân thủ các quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước liên quan đến sử dụng Internet, mạng xã hội; trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo quản lý tốt tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên khi tham gia Internet, mạng xã hội; theo dõi, rà soát, phát hiện, dự báo, cảnh báo các trang thông tin điện tử giả mạo tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên của cấp mình quản lý; thông báo trang thông tin điện tử giả mạo đến các đơn vị có chức năng xử lý tin giả, thông tin sai sự thật. Mỗi cán bộ, đảng viên cần phải hiểu rõ trách nhiệm của cá nhân trong việc chấp hành nghiêm các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong việc thiết lập và sử dụng trang thông tin điện tử cá nhân trên Internet, mạng xã hội. Chủ động sử dụng các trang thông tin điện tử cá nhân để tuyên truyền, lan tỏa thông tin tích cực trên Internet, mạng xã hội thông qua các phương thức: (1) Bày tỏ cảm xúc, thái độ đồng tình với các thông tin tích cực; (2) Bình luận theo hướng đồng thuận, làm rõ thêm thông tin được phản ánh; (3) Biên tập, viết bài ngắn theo hướng tóm tắt nội dung bài viết gốc, kết hợp với hình ảnh, video minh họa tạo sự hấp dẫn, thu hút người đọc trên mạng xã hội; (4) Chia sẻ rộng rãi thông tin tích cực lên trang thông tin điện tử cá nhân và các trang thông tin điện tử khác mà mình tham gia. Đồng thời, tùy theo năng lực, trình độ, vị trí công tác, cán bộ, đảng viên chủ động, tích cực tham gia đấu tranh phản bác thông tin xấu độc, các quan điểm sai trái, thù địch; không truy cập các trang thông tin điện tử của các tổ chức, cá nhân phản động, thù địch, chống phá Đảng, Nhà nước, chế độ, chính quyền địa phương; báo cáo cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị chức năng xử lý các trường hợp tổ chức, cá nhân vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước; báo cáo cấp ủy, tổ chức đảng chỉ đạo đấu tranh phản bác, ngăn chặn thông tin xấu độc, các quan điểm sai trái, thù địch, nhất là những thông tin sai sự thật về cơ quan, đơn vị, địa phương mình để định hướng tư tưởng, dư luận xã hội; khi xây dựng tin, bài đấu tranh phản bác phải gạch chéo nội dung, hình ảnh, video chứa thông tin xấu độc, các quan điểm sai trái, thù địch; không bày tỏ cảm xúc, thái độ, bình luận, chia sẻ, đăng tải thông tin khi không thể xác định đó là thông tin tích cực hay thông tin xấu độc, tin giả, thông tin sai sự thật, các quan điểm sai trái, thù địch.

Để thực hiện tốt trách nhiệm của mình, mỗi cán bộ, đảng viên cần tự nâng cao hiểu biết của mình, hiểu rõ những đặc điểm của KGM, nhận thức rõ đâu là thông tin tích cực, đâu là thông tin giả, thông tin sai sự thật; phát huy vai trò nêu gương, giữ gìn hình ảnh tốt đẹp, tích cực khi tham gia mạng xã hội. Coi trọng việc rèn luyện kỹ năng sống của cá nhân trong môi trường mạng, nêu cao lòng tự trọng, sự cẩn trọng... khi tham gia mạng xã hội; hết sức tránh những việc đáng tiếc, những hình ảnh phản cảm, gây ảnh hưởng xấu trên mạng xã hội. Mỗi cán bộ, đảng viên cần xác định cho mình những cách ứng xử đúng đắn và hợp lý trên KGM, thực sự trở thành người dùng mạng xã hội thông minh và an toàn; sử dụng có hiệu quả những tiện ích của không gian mạng cho công việc, cho cuộc sống; đồng thời, giảm thiểu tối đa những tác động tiêu cực của KGM đối với bản thân, cơ quan, tổ chức, gia đình và xã hội, góp phần tích cực bảo đảm an ninh, an toàn thông tin cho bản thân cũng như cho cấp ủy, tổ chức đảng; tuyệt đối không để các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị lợi dụng xuyên tạc, chống phá Đảng, Nhà nước, Nhân dân và chế độ.